Artykuł Czytelnika: Wieża widokowa na Sołtysiej Górze
Wieża widokowa na Sołtysiej Górze
© by Waldemar Ziubiński (Waldek Iks)
Położenie Cieplic na zachodnim brzegu Kotliny Jeleniogórskiej sprawia, że z każdej strony da się zobaczyć pagórki, góry, szczyty czy całe pasma górskie należące zresztą do różnych formacji, bo są to Izery, Pogórze Izerskie, Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie, Wzgórza Łomnickie i oczywiście Karkonosze. Chciało by się zobaczyć jak największy obszar i sięgnąć okiem jak najdalej za kolejne wzniesienia. I właśnie w tym celu w XIX w. zbudowano w Cieplicach wieżę widokową bardzo blisko miasta, bo jedynie około 2 km od jego centralnego placu, noszącego dziś nazwę Placu Piastowskiego. Wystarczy 20-minutowy spacer aby dotrzeć do Góry Sołtysiej, zwanej lokalnie również Strzelecką Górą. Jest to pierwsze ze wzniesień Wzgórz Łomnickich. Na szczycie Góry Sołtysiej o wysokości 434 m n.p.m. znajdują się ruiny wieży widokowej. Niestety jej stan nie pozwala na wejście na jej wierzchołek, ale warto wspomnieć kilka słów o jej historii.
W poprzednich wiekach Sołtysia Góra należała do wsi Malinnik (niem. Herischdorf) położonej pomiędzy Jelenią Górą (niem. Hirschberg) a Cieplicami (niem. Warmbrunn). Drogą przez Malinnik od początku XIX w. kursowały ambulanse pocztowe, a od roku 1880 osobowe dyliżanse, których kariera nie trwała jednak długo ponieważ w roku 1891 do Cieplic doprowadzono kolej, a w 1897 dotarły tam również jeleniogórskie tramwaje.
Nawet dla mnie, mieszkańca Cieplic, zaskakującym jest fakt, że Cieplice otrzymały prawa miejskie dopiero w 1935 roku. Kila lat później, bo w roku 1941 Malinnik przyłączono do Cieplic.
Zanim się to stało Sołtysia Góra, położona we wschodniej części Malinnika, należała do majątku sołeckiego, co oznacza, że była dobrem ogólnym, ale zarządzanym formalnie przez sołtysa wsi. Potem, choć brak dokładnej daty kiedy to było, stała się własnością sołtysa, a po parcelacji w 1843 roku miała kilku właścicieli.
Sołtysia Góra od zawsze było popularnym miejscem wycieczek przede wszystkim kuracjuszy pobliskiego uzdrowiska Cieplice. Trafiając w coraz to bogatsze ręce można było w końcu wykorzystać potencjał najbliższej Cieplicom góry, urządzając tu najciekawszy na tym terenie Punt widokowy.
W nielicznych źródłach jakie znalazłem występują znaczne rozbieżności co do daty powstania pierwszej, drewnianej wieży widokowej. Jednak można stwierdzić, że już od początku XIX w. kolejni sołtysi, a później właściciele, którzy nabyli Sołtysią Górę, doceniali ogromne wartości turystyczne góry. Czyniono więc różnego rodzaju inwestycje. A więc przede wszystkim park, letni dom a w nim restaurację, salę taneczną, strzelnicę, kręgielnię a nieco poniżej ponoć romantyczną grotę. Jak to dawniej wyglądało można zobaczyć na starych zdjęciach i pocztówkach. Linki w przypisach.
Za to źródła są zgodne co roku powstania wieży w obecnym kształcie. W roku 1899 z inicjatywy ówczesnego nowego właściciela, niejakiego Schmidta, przebudowano restaurację, i w miejscu dawnej drewnianej, wzniesiono wieżę widokową murowaną. Miała 16 metrów wysokości i powstała na planie kwadratu o boku około 4,5 metra. Zbudowana z czerwonej cegły posiadała taras widokowy na szczycie oraz metalową platformę wokół wieży na wysokości około 13 metrów. Z pomiarów architektonicznych wykonanych na zlecenie urzędu miasta Jeleniej Góry wynika jednak, że wieża ma 17,9 m wysokości.
Jak widać na współczesnych zdjęciach wieża jest zniszczona, ale wbrew pozorom nie jest w aż tak złym stanie, aby nie można było jej uratować. Ubytki w murach są niewielkie, a pozostałe cegły wyglądają na dość zdrowe. Nieco większy problem, to zamontowanie wewnątrz metalowych schodów na szczyt wieży. Jeszcze większym problemem byłaby aranżacja okolicy w sposób umożliwiający wykorzystanie wieży zgodnie z jej przeznaczeniem. Wymagało by to wycinki drzew co najmniej tych wyższych od wieży. Ale chyba największym problemem jest zmiana ludzkich mentalności. Wiem, że wielu ludzi chętnie na różne sposoby włączyły by się w akcję renowacji wieży, tylko kto im na to pozwoli???
Zapraszam do akcji społecznej mającej na celu odrestaurowanie wieży na Górze Sołtysiej.
https://www.facebook.com/groups/wiezanasoltysiej/about/
Źródła:
http://nickt.pl/strzelecka-gora/
https://polska-org.pl/524016,Jelenia_Gora,Gora_Soltysia.html
http://www.zapomnianepunkty.karr.pl/…/st…/1056.soltysia.html
https://fotopolska.eu/Jelenia_Gora/b20135,Gora_Soltysia.html
Warto zerknąć:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCe_Bismarcka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wolne_so%C5%82ectwo
