Dnia 5 grudnia 2025 roku uroczyście obchodzimy 100. rocznicę śmierci jednego z najwybitniejszych pisarzy w dziejach polskiej literatury, pierwszego Noblisty niepodległej Polski – Władysława Reymonta. Z tej okazji uczniowie klas 1–3 Szkoły Podstawowej nr 10 w Jeleniej Górze przygotowali portrety pisarza, które można obejrzeć w Filii nr 8 – w dniach od 1 do 30 kwietnia 2025 r.
Wystawę zorganizował pasjonat polskiej literatury, Tomasz B., który popularyzuje polskich pisarzy np. na profilu https://www.facebook.com/WokulskiStach/
Z tej okazji przypominany fragment jednego z felietonów aut. Tomasza B., który dotyczył także W. Reymonta, link do całości na końcu.
Czas wspomnieć o znakomitej powieści, czyli czterotomowej epopei pt. „Chłopi” Władysława Stanisława Reymonta. Praca nad nią trwała długo (od 1902 do 1909 roku) i okazała się dziełem życia pisarza, aczkolwiek już wcześniejsza powieść o gwałtownie rozwijającej się przemysłowo Łodzi pt. „Ziemia obiecana” była początkiem sławy i literackiego sukcesu Reymonta.
Co jest wyjątkowego w tej powieści? Już sam fakt, iż w roku 1924 pisarz otrzymał za nią Literacką Nagrodę Nobla, a książka zyskała światowy rozgłos. Została przełożona na wiele języków. Co ciekawe, generalicja armii niemieckiej po wybuchu pierwszej wojny światowej doszła do przekonania, że lektura „Chłopów” pozwoli niemieckim oficerom poznać i zrozumieć „duszę” polskich włościan i obyczajowość miejscowego chłopstwa, dlatego nakazała jej czytanie.
Ja wybrałem ten tytuł ze względu na pełny i przejmujący obraz dawnej polskiej wsi, życia chłopów i prozy ówczesnego dnia. Pisarz wystąpił w imieniu najbiedniejszej, zacofanej, wykorzystywanej i zastraszanej warstwy społecznej jako bystry obserwator ze spojrzeniem realisty. Jest to cecha wspólna dla trójki wyróżnionych przeze mnie nazwisk. Reymont utożsamił się z przeżyciami bohaterów stając się kronikarzem wiejskiego obyczaju, tradycji, kultury, a nawet zabobonu.
Są to wielkie zalety tej książki, w której możemy rozpoznać konwencje stylistyczne literatury naturalistycznej, realistycznej i symbolicznej. Narrator nie należy do konkretnego bohatera i świata powieściowego, lecz tkwiąc głęboko w środowisku wiejskim pomaga czytelnikowi odczuć bogactwo postaci wraz z ich psychologicznym portretem.
Narrator występuje tu w trzech postaciach: czasem jako realistyczny obserwator wsi, niekiedy to gawędziarz i wsiowy „gaduła”, ale także bywa młodopolskim „stylizatorem” poetyckich opisów przyrody i ludzkich przeżyć – w ten sposób otrzymaliśmy unikatową syntezę stylu prozy polskiej początku wieku XX. Siła Boryny, bunt jego syna Antka, charyzma Hanki, piękno Jagny lub tragedia parobka Kuby to tylko kilka przykładów siły oddziaływania literackiego kunsztu Reymonta, którą nawet dziś mamy przyjemność poczuć, czytając wnikliwie tę powieść.
