Artykuł Czytelnika: Miasteczko akademickie Kotliny Jeleniogórskiej
Jelenia Góra jak na miasto średniej wielkości posiada całkiem bogate tradycje akademickie. Szczególny rozkwit szkolnictwa wyższego w naszym mieście datuje się na lata 90-te ub. wieku co wpisywało się w ogólny trend obserwowany w całej Polsce. Wówczas bardzo wielu absolwentów szkół średnich chciało kontynuować naukę na studiach wyższych, traktując to jako przepustkę do lepszego, bardziej dostatniego życia. Dziś coraz bardziej daje się we znaki niż demograficzny. Uczelnie toczą prawdziwą walkę o studenta, starając się zaproponować mu jak najlepsze warunki studiowania. W najbliższych latach najprawdopodobniej zniknie wiele uczelni prywatnych, a także część publicznych - zlokalizowanych w mniejszych ośrodkach akademickich. Aby przetrwać, szkoły wyższe będą musiały się z sobą łączyć, aby ograniczyć koszty związane z administracją i utrzymaniem bazy dydaktycznej.
W Jeleniej Górze, podobnie jak w ośrodkach akademickich podobnej wielkości mamy do czynienia z sytuacją, w której dominują filie/wydziały uczelni mających swe siedziby w dużych miastach (Wrocław). To powoduje znaczne uzależnienie od uczelni macierzystych. Nawet KPSW – jedyna w pełni jeleniogórska uczelnia wyższa, bez wsparcia kadry naukowej z większych ośrodków, nie byłaby w stanie realizować swojej misji. Od kilkunastu lat obserwujemy stały spadek liczby studentów w naszym mieście. Nie jest to jedynie problem dla uczelni wyższych, ale również dla całego miasta. Do Jeleniej Góry przyjeżdżają studiować osoby z terenu dawnego woj. jeleniogórskiego, a nawet z bardziej odległych zakątków kraju. Po ukończeniu studiów, część z nich decyduje się tu pozostać na stałe. Dla miasta starzejącego się w tak szybkim tempie jak Jelenia Góra ma to niebagatelne znaczenie i w jakimś stopniu łagodzi skutki migracji ekonomicznej rodowitych jeleniogórzan do większych ośrodków.
Gdzie należy upatrywać szans dla naszego małego ośrodka akademickiego? Moim zdaniem w głębszej integracji lokalnego środowiska studenckiego i naukowego oraz jego koncentracji w pewnym określonym punkcie miasta. Dziś działalność dydaktyczna realizowana jest w kilku miejscach: w Cieplicach (pałac Schaffgotschów – Politechnika Wrocławska), w centrum miasta (kilka obiektów przy ul. Nowowiejskiej i Kochanowskiego – Uniwersytet Ekonomiczny) i na jego obrzeżach przy drodze wylotowej w kierunku Lwówka Śl. (zespół kilku obiektów – KPSW). Duże rozproszenie bazy dydaktycznej przy jednocześnie relatywnie małej grupie studentów z niej korzystających powoduje wzrost kosztów utrzymania oraz ogólnie nie sprzyja integracji środowiska akademickiego. Zakładając, że w naszym mieście studiuje ok. 2 tys. osób i z roku na rok ich ubywa, prowadzenie dydaktyki w kilku lokalizacjach wydaje się nie mieć żadnego logicznego uzasadnienia, poza historycznymi zaszłościami. Wystarczy podać przykład pałacu Schaffgotschów. Obecnie studiuje tu zaledwie 100 osób, a przecież to ogromny obiekt i w dodatku cenny zabytek w samym centrum uzdrowiska.
Czy w obliczu pogłębiającego się niżu demograficznego i realnego scenariusza likwidacji przynajmniej części placówek szkolnictwa wyższego w naszym mieście, nie byłoby właściwym zacieśnienie współpracy między uczelniami. Wydaje mi się, że dobrym krokiem byłoby przeniesienie filii Politechniki Wrocławskiej, a może i Uniwersytetu Ekonomicznego na teren kampusu KPSW (uczelni mającej najlepiej rozwiniętą bazę dydaktyczną i sportową) i ewentualne zagospodarowanie niewykorzystanych jeszcze obiektów powojskowych przy ul. Podchorążych. Słowem – usytuowanie całego potencjału szkolnictwa wyższego w jednym punkcie miasta: sal wykładowych, laboratoriów, administracji, akademików etc. i stworzenie czegoś na kształt prawdziwego miasteczka akademickiego. Lokalizacja takiego miasteczka na obrzeżach miasta jest czymś naturalnym. Na świecie, najbardziej znane uczelnie swoje kampusy lokują z dala od miejskiego zgiełku w sąsiedztwie terenów zielonych. Na terenie byłej jednostki przy ul. Podchorążych są jeszcze spore rezerwy terenowe (bardzo duży plac) oraz kilka dużych niewykorzystanych budynków. Między ul. Podchorążych a torami kolejowymi do Lwówka Śl. zachowało się boisko sportowe, które przydałoby się studentom do organizacji imprez sportowych czy koncertów. Wreszcie obszar ten jest dobrze skomunikowany z centrum miasta, sąsiaduje z 2 liniami kolejowymi (być może w przyszłości dałoby się zrealizować tu przystanek kolei aglomeracyjnej). Trudno przesądzać jaka byłaby forma prawna i organizacyjna takiego miasteczka – mówimy tu o współistnieniu 3 różnych uczelni w 1 miejscu. I najważniejsza kwestia – w jaki sposób do tego pomysłu odniosłyby się władze uczelni, których główne siedziby znajdują się we Wrocławiu. Ogromną rolę w tym procesie integracji środowiska akademickiego mogłyby odegrać władze miasta. Ważny jest tu efekt synergii – połączenie potencjału 3 działających w mieście uczelni mogłoby dać znacznie lepszy efekt (więcej studentów, większy prestiż) niż w przypadku gdyby działały one nadal samodzielnie.
Być może pomysł, który przedstawiam wydaje się być naiwny i trudny w realizacji, ale jeśli w najbliższych latach nie zostaną podjęte jakieś kluczowe decyzje co do dalszego funkcjonowania szkół wyższych w naszym mieście, to prawdopodobnie pogrzebiemy szansę na to, aby Jelenia Góra mogła być nadal ośrodkiem akademickim i przyciągać młodych ludzi.
Zachęcam do obejrzenia krótkiego filmiku, który zamieściłem na youtubie: "Miasteczko akademickie Kotliny Jeleniogórskiej"
