Artykuł Czytelnika: Dobrze tu być? Gdy dane spotykają rzeczywistość. Życie w Polsce lokalnej

Autor: Karpacz4people
Sobota, 24 maja 2025, 18:05

Czy da się zmierzyć szczęście? Co decyduje o tym, że w jednym miejscu żyje się lepiej, a w innym – mimo dostępu do tych samych dóbr – ludzie czują się niespełnieni? Gdy przyjrzymy się jakości życia, staniemy oko w oko z mozaiką wskaźników – zarówno twardych danych statystycznych, jak i ulotnych wrażeń, emocji i doświadczeń mieszkańców. To właśnie z tej perspektywy spróbujemy spojrzeć na Polskę – kraj, w którym tętnią wielkie aglomeracje, ale też spokojnie pulsują wsie i małe miasteczka. Naszym celem jest zrozumienie, jak różnorodne mogą być doświadczenia codzienności, i czy naprawdę "życie na prowincji" oznacza gorszą jakość życia. Szczególną uwagę poświęcimy Dolnemu Śląskowi, a w finale przyjrzymy się bliżej powiatowi karkonoskiemu oraz Jeleniej Górze – miejscu, gdzie historia splata się z naturą, a mieszkańcy od pokoleń, mimo różnic pochodzenia, próbują odnaleźć własny rytm.

W badaniach jakości życia bierze się pod uwagę wiele wymiarów. Instytucje statystyczne i badawcze analizują m.in. przeciętne zarobki, poziom bezrobocia, długość życia, jakość powietrza, liczbę miejsc w żłobkach czy aktywność kulturalną mieszkańców. Równolegle przeprowadza się ankiety, w których mieszkańcy określają, jak bardzo są zadowoleni z różnych aspektów swojego życia. To właśnie te dwa komponenty – dane i odczucia – tworzą pełniejszy obraz lokalnej rzeczywistości.

Warto zauważyć, że region posiada niewykorzystany potencjał w postaci wód termalnych o temperaturze przekraczającej 90°C, dostępnych w Cieplicach. Od 1945 roku nie podjęto poważnych działań zmierzających do wykorzystania tego źródła energii geotermalnej w celach grzewczych, takich jak ogrzewanie szkół, budynków mieszkalnych czy obiektów publicznych. Tymczasem takie rozwiązania mogłyby znacząco poprawić jakość powietrza w mieście i powiecie, czyniąc region jednym z najbardziej ekologicznych w kraju.

Demograficzne dane także skłaniają do refleksji. W 2024 roku w Jeleniej Górze urodziło się 424 dzieci – to mniej niż w latach poprzednich. Jedną z czesto powtarzanych przez mlode mamy informacji jest kiepska jakość oddziału położniczego jeleniogórskiego szpitala. Niska dzietność wynika też pośrednio z niskich dochodów średnią pensja to za mało by utrzymać rodzinę. Miasto reaguje na wyzwania prorodzinne m.in. poprzez inwestycje w żłobki – najnowszy oddział przy ul. Wolności 177 zwiększył liczbę dostępnych miejsc o 105. To wciąż za mało.

Choć Jelenia Góra i powiat karkonoski kuszą widokiem gór i spokojnym rytmem życia, realia mieszkaniowe bywają tu zaskakująco wymagające. W miarę jak rośnie popyt na mieszkania – zarówno ze strony mieszkańców, jak i przyjezdnych – ceny najmu sukcesywnie idą w górę. W Jeleniej Górze, według portalu Otodom, liczba ofert mieszkań na wynajem wzrosła o ponad 80% między 2019 a 2021 rokiem, a średni koszt wynajmu za metr kwadratowy to dziś około 30-45 zł. To oznacza, że za skromne, 50-metrowe mieszkanie trzeba zapłacić miesięcznie od 1500 do 2200 zł doliczając czynsz, ogrzewanie i media co podwaja kwotę, która w kontekście lokalnych zarobków, często oscylujących wokół 5000 zł brutto, potrafi mocno obciążyć domowy budżet.

Miasto, zdaje się nie być świadome potrzeb, prowadzi zbyt skromną politykę mieszkaniową opartą na systemie najmu lokali komunalnych, socjalnych i przeznaczonych do remontu, ale dostępnych w tak małej ilości i w tak złym stanie technicznym, że potrzebne są spore środki na remont. W Strategii Rozwoju Jeleniej Góry do 2034 roku podkreśla się konieczność zwiększenia dostępności mieszkań, zwłaszcza dla młodych rodzin i osób o niższych dochodach. Równolegle rozważana jest intensyfikacja współpracy z deweloperami, by przyspieszyć rozwój budownictwa wielorodzinnego.

W miejscowościach turystycznych powiatu karkonoskiego – takich jak Karpacz czy Szklarska Poręba – sytuację dodatkowo komplikuje rosnące zainteresowanie inwestorów nieruchomościami na wynajem krótkoterminowy. Ciężko znaleźć tam jakiekolwiek mieszkanie na wynajem.To winduje ceny i ogranicza dostępność mieszkań dla lokalnych mieszkańców. Wyzwania są więc wielopoziomowe: od braku przystępnych cenowo lokali, przez niewystarczającą liczbę nowych inwestycji, po presję rynku turystycznego. To wszystko sprawia, że gospodarowanie przestrzenią mieszkaniową w cieniu Karkonoszy staje się jednym z kluczowych wyzwań rozwoju regionu.

Mimo bogatej oferty instytucji kultury, takich jak Teatr im. C.K. Norwida, Filharmonia Dolnośląska, BWA czy Muzeum Karkonoskie, obserwuje się spadek uczestnictwa mieszkańców w życiu kulturalnym. Jest to efekt nie tylko zmian demograficznych i ekonomicznych, lecz także transformacji społecznych, w tym migracji młodszych pokoleń do większych miast lub za granicę. Władze lokalne próbują przeciwdziałać tej tendencji, organizując wydarzenia plenerowe, wprowadzając programy edukacji kulturowej i inwestując w przestrzenie dla sztuki i rekreacji.